ชื่ออื่น ๆ

สะรูก (ตราด)

 ตานตะขาบชนิดนี้เป็นกล้วยไม้อิงอาศัย เจริญทางด้านข้าง มีเหง้าสั้น ต้นขึ้นเป็นกระจุก ต้นรวมทั้งใบ ๒ ข้าง กว้าง ๑.๕-๒ ซม. ยาว ๘-๑๒ ซม. ต้นเรียวเล็ก มีโคนใบหุ้ม รากออกจากเหง้าและโคนต้น

 ใบเดี่ยว เรียงสลับระนาบเดียวและเรียงต่อกันตลอดต้น รูปขอบขนานแกมรูปรี เบี้ยวเล็กน้อย กว้าง ๒-๓ มม. ยาว ๐.๘-๑.๒ ซม. ปลายมน เว้าตื้นและมีติ่งแหลมเล็ก โคนติดทาบต้นในแนวเฉียงขึ้นประมาณครึ่งหนึ่งของความยาวปล้อง แผ่นใบค่อนข้างหนา สีเขียวเข้ม เส้นใบขนานจากโคนใบสู่ปลาย เห็นไม่ชัดเจน

 ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกที่ยอด ทั้งช่อยาวได้ถึง ๒ ซม. ก้านช่อสั้นมาก แกนช่อยืดออกไปตามการเจริญของดอก แต่ละช่อมีดอกได้ถึง ๒๐ ดอกหรือมากกว่า ดอกเรียงสลับ ทยอยบานครั้งละ ๑-๒ ดอก ก้านดอกรวมรังไข่ยาว ๑-๑.๕ มม. ใบประดับย่อยรูปไข่ ยาวประมาณ ๑.๕ มม. ติดทน ดอกสีขาว มักมีแต้มสีม่วงอมชมพูที่ปลายกลีบ กลีบกางออกเล็กน้อยเมื่อดอกบาน กลีบเลี้ยง ๓ กลีบ กลีบบนรูปขอบขนานแกมรูปรีกว้างประมาณ ๑.๕ มม. ยาวประมาณ ๒.๕ มม. ปลายมนกลีบข้างคล้ายกลีบบน แต่ขอบในเชื่อมติดกันเกินครึ่งหนึ่งของความยาวกลีบ รูปคล้ายคาง ปลายของส่วนที่แยก

กันรูปคล้ายสามเหลี่ยม กลีบดอก ๓ กลีบ กลีบข้างรูปรีกว้างประมาณ ๑ มม. ยาวประมาณ ๒ มม. ปลายมนกลีบปากรูปคล้ายสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด กว้าง ๑.๘-๒ มม. ยาว ๒-๒.๕ มม. ปลายมน ขอบเป็นคลื่นเล็กน้อยและโค้งคล้ายเรือ โคนกลีบมีเนื้อเยื่อนูนเป็นสันมน ๒ สัน เส้าเกสรสั้น ด้านข้างของยอดเส้าเกสรมีรยางค์ปลายแหลม ฝาครอบกลุ่มเรณูรูปไข่ โค้งนูนเล็กน้อยกลุ่มเรณูมี ๔ กลุ่ม รูปคล้ายกระบอง ก้านเรียว ยึดติดกับเยื่อเหนียวของกลุ่มเรณู รังไข่อยู่ใต้วงกลีบ มี ๑ ช่อง มีออวุลจำนวนมาก ยอดเกสรเพศเมียเป็นแอ่ง อยู่ทางด้านหน้าเส้าเกสร

 ผลแบบผลแห้งแตก รูปทรงกระบอกแกมรูปทรงรีกว้าง ๒-๓ มม. ยาว ๑-๑.๕ ซม. ปลายผลมีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกติดทน เมล็ดขนาดเล็ก คล้ายผง มีจำนวนมาก

 ตานตะขาบชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทยทางภาคตะวันออกเฉียงใต้และภาคใต้ พบตามต้นไม้หรือบนหินใกล้น้ำตก ในป่าดิบ ที่สูงตั้งแต่ใกล้ระดับทะเลปานกลางถึงประมาณ ๙๐๐ ม. ออกดอกเกือบตลอดปี แต่ติดผลน้อย ในต่างประเทศพบที่เมียนมาและภูมิภาคมาเลเซีย.